Οι πολύποδες είναι μικροί μη φυσιολογικοί όγκοι που αναπτύσσονται στο εσωτερικό τοίχωμα του παχέος εντέρου, δηλαδή τον βλεννογόνο. Θυμίζουν λίγο μικρά μανιτάρια. Τους βρίσκουμε συχνότερο στο αριστερό μέρος του παχέος εντέρου. Είναι πολύ κοινοί και συχνοί, περίπου το 10-20% του πληθυσμού τους αναπτύσσει σε κάποια φάση της ζωής του. Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, είναι καλοήθεις. Αλλά δυστυχώς, γνωρίζουμε ότι υπάρχει στενή σχέση ανάπτυξης καρκίνου στο έδαφος ενός πολύποδα.
Συνήθως όχι. Βρίσκονται τυχαία σε εξετάσεις όπως την κολονοσκόπηση ή την αξονική τομογραφία. Σε σπανιότερες περιπτώσεις, ειδικά αν βρίσκονται περιφερικά, προς το τέλος δηλαδή του εντερικού σωλήνα, μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία, παραγωγή βλέννης ή μεταβολές στις εντερικές κενώσεις.
Η συχνότερη και πιο ευαίσθητη εξέταση για την αναγνώριση πολυπόδων είναι η κολονοσκόπηση. Μια εξέταση η οποία γίνεται κυρίως από γαστρεντερολόγους, και χρησιμοποιείται μία μακριά κάμερα η οποία ελέγχει το εσωτερικό του εντέρου. Λιγότερο ευαίσθητη είναι η αξονική τομογραφία ή η ακτινογραφία με υποκλησμό σκιαστικού. Επίσης, μπορούμε να ελέγξουμε τα κόπρανα για παρουσία μικροσκοπικής ποσότητας αίματος, αίματος δηλαδή που δεν είναι ορατό με το μάτι. Παρ’όλα αυτά, αν το συγκεκριμένο τεστ βγει αρνητικό, αυτό ΔΕΝ σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολύποδες, ή ακόμα και καρκίνος.
Όπως είπαμε, γνωρίζουμε ότι καρκίνοι αναπτύσσονται από πολύποδες. Κι επειδή όπως λέμε, «φύλαγε τα ρούχα σου για να έχεις τα μισά», το ασφαλέστερο είναι να αφαιρεθούν όλοι. Αυτό μπορεί να γίνει κατά την διάρκεια της κολονοσκόπησης, και σε περίπτωση που οι πολύποδες είναι πολύ μεγάλοι ή δεν είναι εφικτό να αφαιρεθούν ενδοσκοπικά, πρέπει να αφαιρεθούν χειρουργικά.
Screening σημαίνει ο έλεγχος ατόμων χωρίς συμπτώματα, για την πιθανότητα παρουσίας καρκίνου, ή στοιχείων που μπορεί να οδηγήσουν στην δημιουργία καρκίνου. Σκοπός είναι να αναγνωρίσουμε εγκαίρως τέτοια στοιχεία ή προ-καρκινικά στάδια πολυπόδων, ώστε να αντιμετωπιστούν πριν φτάσουν στην ανάπτυξη ενός καρκίνου.
Γνωρίζουμε ότι ο καρκίνος είναι συχνά ένας «σιωπηλός» εχθρός. Δεν δίνει πάντα συμπτώματα. Κι όταν δώσει, είναι πολλές φορές όταν έχει φτάσει σε στάδιο αρκετά προχωρημένο. Προ-καρκινικοί πολύποδες μπορούν να αφαιρεθούν με 100% πιθανότητα ίασης.
Όταν δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ή άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες, ο έλεγχος ξεκινάει στα 50 έτη. Παγκόσμια πρωτόκολλα παρακολούθησης προτείνουν μία κολονοσκόπηση ανά 10 έτη. Αντί αυτού, μπορεί να γίνει έλεγχος αίματος στα κόπρανα, αν και όπως αναφέραμε δεν είναι τόσο ευαίσθητη μέθοδος.
Άτομα τα οποία έχουν στενούς συγγενείς (αδέρφια ή γονείς) που είχαν ιστορικό καρκίνου ή είχαν πολύποδες σε έλεγχο με κολονοσκόπηση, αρχίζουν τον έλεγχο στα 40 έτη. Σε περιπτώσεις ειδικά που έχει υπάρξει καρκίνος στην οικογένεια σε νεαρή ηλικία, προτείνουμε στους συγγενείς να γίνει γενετικός έλεγχος για πιθανές γονιδιακές ανωμαλίες, και να ξεκινήσουν κολονοσκοπήσεις από τα 25 έτη της ζωής τους. Τέλος, γυναίκες με προσωπικό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών ή της μήτρας πριν την ηλικία των 60, πρέπει να ξεκινήσουν τον έλεγχο του παχέος εντέρου τους στην ηλικία των 40, με επανάληψη ανά 5ετία.
Σ’αυτή την περίπτωση, προτείνουμε μία επανάληψη σε 3-5 χρόνια, και η συνέχεια της παρακολούθησης εξαρτάται από τα ευρήματα της κολονοσκόπησης και τον τύπο των πιθανών πολυπόδων.
